Granice

Granice

PPrawidłowo ukształtowane granice psychologiczne pozwalają na zdrowe funkcjonowanie jednostki, wyrażanie siebie i nawiązywanie satysfakcjonujących relacji. Ich zaburzenia mogą wiązać się z trudnościami w obszarze emocjonalnym, behawioralnym czy interpersonalnym. Praca nad granicami psychologicznymi stanowi ważny element procesu rozwoju osobistego.
Granice psychologiczne to inaczej subiektywne postrzeganie przez jednostkę granic własnego Ja i oddzielenia siebie od otoczenia. Kształtują się one w trakcie naszego życia w procesie socjalizacji i rozwoju. 

Rozróżniamy granice zewnętrzne i wewnętrzne, mogą one dotyczyć takich aspektów, jak:

Granice cielesne/fizyczne – dotyczące poczucia własnego ciała i jego granic. Pozwalają nam decydować o dystansie jaki chcemy zachować względem innych ludzi. Granice wyznaczane są indywidualnie poprzez nasze preferencje, stopień zażyłości w relacji oraz normy kulturowe 

Granice emocjonalne – związane z umiejętnością regulowania i wyrażania emocji. Zdrowe granice pozwalają nam uczciwie określić własne uczucia, które wywołuje dana sytuacja, osoba, rzecz lub miejsce. Formuują się we wczesnym okresie życia i duży wpływ ma na nie specyfika więzów dziecka z rodzicami 

Granice intelektualne  – odnoszące się do sposobu postrzegania i interpretowania rzeczywistości.

Zdrowe intelektualne granice pozwalają nam ufać naszym spostrzeżeniom. Dzięki nim możemy się dowiedzieć czego chcemy i  potrzebujemy, a także czego nie chcemy i co jest nam zbędne. Dzięki zdrowym granicom intelektualnym nie mylimy własnych pragnień z pragnieniami innnych ludzi. Elastyczne granice umożliwiają nam przyjęcie informacji ze świata zewnętrznego, przeanalizowanie i ustalenie czy przyjmujemy je za „swoje”

Granice duchowe – odnoszą się do subiektywnego doświadczania przez jednostkę granic własnej sfery duchowej i transcendentnej. Kształtują się one w procesie rozwoju duchowego i poszukiwania sensu istnienia.

Mogą one dotyczyć takich aspektów, jak:

  • Granice sacrum – dotyczące poczucia obecności sfery sacrum, świętości i transcendencji.
  • Granice mistyczne – związane z doświadczeniami wykraczającymi poza codzienne postrzeganie rzeczywistości.
  • Granice religijne – odnoszące się do przynależności do określonej tradycji religijnej i praktyk z nią związanych.

Granice egzystencjalne – dotyczące refleksji nad podstawowymi pytaniami o sens życia i śmierci.

Prawidłowo ukształtowane granice duchowe pozwalają na zdrowe funkcjonowanie jednostki, poczucie sensu i głębi istnienia oraz nawiązywanie relacji z tym, co transcendentne. Ich zaburzenia mogą wiązać się z kryzysami egzystencjalnymi, utratą poczucia celu i bezradnością wobec fundamentalnych pytań. Praca nad granicami duchowymi stanowi ważny element procesu rozwoju duchowego i poszukiwania znaczenia.

Osoba pozbawiona granic jest także niewrażliwa na granicę innych i nieświadoma ich istnienia.
Osoba przekraczająca cudze granice jest agresorem.

Nienaruszony system granic jest elastyczny i świadomy

  • Świadome wchodzenie w związki
  • Świadoma umiejętność przeżywania bliskości
  • Satysfakcja z obcowania z ludźmi
  • Poczucie bezpieczeństwa 
  • Respektowanie własnych granic 
  • Szanowanie cudzych granic

Brak granic

  • Poczucie zagrożenia
  • Brak ochrony 
  • Kłopoty w kontaktach z ludźmi
  • Przyjmowanie roli agresora lub ofiary 
  • Brak umiejętności reagowania w zgodzie ze sobą i świadomie w oparciu o granice
  • Przekraczanie cudzych granic

Mury zamiast granic

  • Powstają w wyniku wcześniejszych doświadczeń, np. zranień, upokorzeń, krytyki, lęku, złości
  • Alienacja
  • Samotność
  • Brak poczucia bezpieczeństwa 
  • Izolowanie się

Uszkodzony system granic

  • Niepełne poczucie bezpieczeństwa 
  • Częściowa ochrona
  • Trudności z wyczuwaniem i respektowaniem cudzych granic
  • Powodowanie konfliktów w relacjach 
  • Zmienność od braku granic do częściowego stawiania granic i muru zamiast granic

Granice w relacjach rodzinnych są kluczowym elementem zdrowych interakcji i komunikacji. Ustalanie granic pomaga w ochronie emocji i potrzeb każdego członka rodziny.

Ważne jest, aby wszyscy członkowie rodziny respektowali ustalone granice. Naruszanie ich może prowadzić do konfliktów, frustracji i poczucia braku zaufania i bezpieczeństwa.

Za nakładanie ograniczeń i pilnowanie ich przestrzegania odpowiedzialność ponoszą rodzice, za to dzieci nieustannie próbują je przekraczać, co jest naturalnym elementem rozwoju.

Dzieci potrzebują zasad, które nadadzą ich życiu czytelną strukturę i będą wspierały młodego człowieka w odróżnianiu dobra od zła. Gdy brak zakazów i nakazów powstaje zamieszanie, jednak gdy są zbyt sztywne i surowe, cierpi na tym zarówno dziecko jak i rodzic- dziecko staje się buntownicze lub zalęknione.

Granice mogą się zmieniać w miarę rozwoju relacji i zmian w życiu, dlatego warto regularnie się im przyglądać i adekwatnie do możliwości dostosowywać.

W rodzinach, gdzie granice są jasno określone i szanowane, panuje większe wsparcie i zrozumienie, co sprzyja budowaniu bliskich relacji.

Wprowadzenie zdrowych granic może zająć czas i wymagać wysiłku, za to przynosi długoterminowe korzyści w postaci lepszej komunikacji i silniejszych więzi rodzinnych.

Warto dodać, że trudno jest ustalić jednakowe uniwersalne granice dla wszystkich, co może wynikać ze specyfiki funkcjonowania poszczególnych osób w systemie rodzinnym, dlatego ważne jest aby realistycznie podejść do ustalania i przestrzegania granic.

Źródło: 
„Szkoła dla Rodziców i Wychowawców” J. Sakowska, „ABC psychologicznej pomocy” J. Santorski, 
 „Między rodzicami a dziećmi” Haim G. Ginott

Leave a Reply

Cart

No products in the cart.

Select the fields to be shown. Others will be hidden. Drag and drop to rearrange the order.
  • Image
  • SKU
  • Rating
  • Price
  • Stock
  • Availability
  • Add to cart
  • Description
  • Content
  • Weight
  • Dimensions
  • Additional information
Click outside to hide the comparison bar
Compare